Artykuł oryginalny: <Babinski, D. E., Sibley, M. H. (2022). Family‐based treatments for attention‐deficit/hyperactivity disorder: A review of family functioning outcomes in randomized controlled trials from 2010 to 2019. Journal of Marital & Family Therapy, 48(1), 83–106. https://doi.org/10.1111/jmft.12572>
Ranga czasopisma: <2,379 Impact Factor>
OPIS BADANIA <We wskazanym artykule przedstawiono wyniki badań skierowanych terapii rodzinnej dla osób ze zdiagnozowanym zaburzeniem ADHD, przeprowadzonych w Stanach Zjednoczonych w latach 2010 – 2019. Wyróżniono trzy główne rodzaje terapii, które mogą mieć pozytywne oddziaływanie na sferę funkcjonowania rodziny: zintegrowane terapie rodzic-dziecko, terapie dedykowane rodzicom oraz terapie młodzieżowe z dodatkowym udziałem rodziców.>
Model badania i metoda: <Początkowo przy użyciu bazy danych wyłoniono pierwszą pulę ponad 9000 artykułów oraz badań, które wpisywały się w wyznaczone kryteria. Najważniejszym aspektem postawionymi przez badaczy był udział w terapii rodziny, której członkiem było dziecko ze zdiagnozowanym zespołem nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi. Uwzględniony został również czynnik międzykulturowy. Dodatkowo badania zostały ręcznie zweryfikowane przez badaczy, aby uczynić artykuł możliwie jak najbardziej rzetelnym. W celu ostatecznego wyłonienia dwudziestu dwóch źródeł do oceny wybrano skalę Jadad. Jest to jeden ze sposobów niezależnego oceniania jakości klinicznych badań eksperymentalnych.>
Osoby badane: <W badaniu uwzględnione zostały rodziny, których członkami są dzieci w wieku przedszkolnym, szkolnym oraz młodzież z postawioną diagnozą zaburzenia ADHD. Badano przebieg oraz oddziaływanie terapii na rodziny w trzech wyróżnionych kategoriach>
Najważniejsze wyniki: <W artykule wyróżniono trzy kategorie terapii rodzinnych: zintegrowanej na terapii rodzic-dziecko, prowadzone przez rodziców lub terapie młodzieżowe z dodatkowym udziałem rodziców. W przypadku pierwszej z nich zauważono poprawę relacji pomiędzy rodzicami a dzieckiem. Uwzględnienie dziecka w terapię przyczyniło się do poprawy komunikacji, wzmocnienia więzi pomiędzy członkami rodziny oraz wyraźnym spadkiem stresu. Druga metoda opiera się na zaagażowanie w terapię wyłącznie rodziców, skupiała się natomiast na ich zachowaniu względem dziecka. Sposób ten okazał się mniej efektywny a wyniki były bardzo zbliżone do grupy kontrolnej, która nie korzystała ze wsparcia terapeutycznego. Wyjątkiem był poziom stresu u rodziców, którzy po odbyciu terapii deklarowali jego obniżenie. Trzecia metoda skupiona była na uczestnictwie w terapii dzieci oraz młodzież ze zdiagnozowanym ADHD. Rodzice na różnym poziomie angażowali się w przebieg terapii, głównie w kwestiach formalnych i organizacyjnych, sami jednak nie brali w niej aktywnego udziału. W tym przypadku wykazano zmienne efekty, stąd trudność w dalszym wnioskowaniu, które mogłoby zaburzyć konkluzje.>
Wnioski autorów: <Autorzy zwracają uwagę na fakt, iż aby wyciągnąć dalej idące wnioski, konieczna jest kontynuacja badań nad obszarem terapii rodzinnej i jej oddziaływania na rodziny, wśród których znajduje się dziecko z diagnozą ADHD. Należałoby również uwzględnić indywidualne aspekty rodziny oraz jej styl funkcjonowania. Autorzy zaznaczają, że koniecznym warunkiem do prowadzenia efektywnej terapii rodziny jest zaopiekowanie się pierwszorzędnymi potrzebami poszczególnych członków rodziny, w szczególności rodziców, którzy w głównej mierze odpowiedzialni są za dostarczenie wzorcowych zachowań dla dzieci. Jako przykład przywołano matkę cierpiącą na depresję, co znacznie utrudnia prowadzenie efektywnej terapii rodzinnej. Ponadto, niezwykle ważnym czynnikiem według autorów jest aspekt międzykulturowy oraz rozważenie funkcji czy roli pełnionej w rodzinie.>
ANALIZA WŁASNA BADANIA
<Odnosząc się do metodologii, artykuły do analiz zostały wybrane w sposób rzetelny, jednak z uwzględnieniem wpisywania się w odpowiednie kryteria założone przed badaczy, wobec czego łączenie wniosków z nich wypływających może dawać złudne postrzeganie. Niektóre metody wykorzystywane w badaniach pokrywały się i pełniły podobne funkcje, w większości jednak starano się porównać badania nad terapiami, które dotyczyły różnych aspektów bądź były prowadzone w odmienny sposób, stąd trudność we wnioskowaniu. Jednocześnie badań było zbyt mało, aby można było mówić o występujących prawidłowościach. Artykuł można śmiało traktować jako przegląd badań i zachętę do dalszego poszukiwania źródeł, występuje jednak trudność w wyciągnięciu wniosków odnośnie funkcjonalności danych metod terapeutycznych. Nie mniej jednak ważnym aspektem u leczeniu dzieci ze zdiagnozowanym ADHD jest udział najbliższych, w tym członków rodziny. Może to wynikać z poczucia przynależności, potrzeby wsparcia czy bycia rozumianym i akceptowanym. Ponadto czasopismo, w którym zamieszczono artykuł nie cieszy się najlepszymi opiniami, co również może zaburzać rzetelność źródła. >
Wnioski dla praktyki: <Ważnym aspektem, który należałoby wziąć pod uwagę w kolejnych badaniach jest farmakoterapia, która często jest nieodłącznym elementem życia osób z zaburzeniem psychoruchowym z defictem uwagi. Ponadto w badaniu skupiono się na zaburzeniu występującym u dziecka. Osobiście uważam, że ciekawym elementem byłoby również uwzględnienie zaburzenia występującego u rodzica. Nie mniej jednak ukazane w artykule badania pokazują rolę i wagę zaangażowania rodzica w tworzenie atmosfery sprzyjającej dziecku do prawidłowego funkcjonowania oraz rozwoju. Dziecko ucząc się poprzez modelowanie nabywa i udoskonala wraz z rodzicem umiejetności społeczne, tak jak efektywna komunikacja czy radzenie sobie ze stresem. Terapia poprzez psychoedukację może również poszerzać perspektywę i pozwolić na spojrzenie na zaburzenie dziecka z innej, odmiennej perspektywy przy jednoczesnym lepszym zrozumieniu jego przebiegu.>
Opracowanie: <Studentki i Studenci Uniwersytetu SWPS>
TERAPIA RODZIN - BADANIA 