Artykuł oryginalny: <Autorzy: Leeuw, S. G., Kalmijn, M. (2020). The Intergenerational Transmission of Socioeconomic Status in Stepfamilies: What Happens if Two Fathers Are Involved in the Transmission Process? Czasopismo: Journal of Marriage & Family, 82(2), 657–674>
Ranga czasopisma: 3,896 Impact Factor
OPIS BADANIA <Celem niniejszego badania było sprawdzenie, jakie znaczenie na osiągnięcia edukacyjne dzieci mają: wspólne zamieszkiwanie, częstotliwość kontaktów po rozwodzie i zaangażowanie ojców biologicznych oraz ojczymów. >
Model badania i metoda: <Badanie zostało przeprowadzone na Uniwersytecie Amsterdamskim w ścisłej współpracy z Statistics Nederland. W analizie wykorzystano model równań strukturalnych oraz metodę największej wiarygodności. Było to badanie korelacyjne. Wykorzystano w nim również analizę regresji. Hipotezy:
H1a: Im dłużej biologiczny ojciec mieszkał z dzieckiem w tym samym gospodarstwie domowym przed rozwodem, tym silniejszy jest związek między statusem społeczno- ekonomicznym biologicznego ojca a poziomem wykształcenia dziecka.
H1b: Im dłużej ojczym mieszkał w tym samym gospodarstwie domowym co dziecko, tym silniejszy jest związek między statusem społeczno-ekonomicznym ojczyma a osiągnięciami edukacyjnymi dziecka.
H2: Związek między statusem społeczno-ekonomicznym biologicznych ojców niemieszkających w domu a osiągnięciami edukacyjnymi dzieci jest silniejszy, gdy po rozwodzie często dochodzi do kontaktów.
H3a: Związek między statusem społeczno-ekonomicznym biologicznego ojca a osiągnięciami edukacyjnymi dziecka jest silniejszy, gdy biologiczny ojciec jest bardziej zaangażowany w życie szkolne dziecka po rozwodzie.
H3b: Związek między statusem społeczno-ekonomicznym ojczyma a osiągnięciami edukacyjnymi dziecka jest silniejszy, gdy ojczym jest bardziej zaangażowany w życie szkolne dziecka. >
Osoby badane: <Badanie zostało przeprowadzone na grupie osób w wieku 25-45 lat. Uczestnicy zostali wybrani na podstawie próby losowej z holenderskich rejestrów. Oprócz potomków (grupa 25-45 lat), kwestionariusze wypełnili również rodzice oraz ich obecni partnerzy. W badaniu wzięło udział 1540 dzieci (dorosłych 25-45 lat), które przed 16 rokiem życia doświadczyły rozstania rodziców i jednocześnie po tym wydarzeniu mieszkały z matką i jej nowym partnerem. Wszyscy uczestnicy zostali poproszeni o odpowiedź na pytania dotyczące poziomu wykształcenia; statusu społeczno-ekonomicznego ojców, matek i ojczymów; długości wspólnego mieszkania dzieci i ojców biologicznych oraz dzieci i ojczymów; częstotliwości kontaktów osobistych dzieci z ojcem biologicznym, a także dzieci i ojczymów po rozwodzie; zaangażowania ojca biologicznego oraz ojczyma w edukację dzieci; wiek oraz płeć. Respondenci zostali zapytani również o to, czy ich rodzice byli małżeństwem, gdy dziecko się urodziło oraz czy ojciec był w innym związku w trakcie dzieciństwa swojego potomka.>
Najważniejsze wyniki: <Kobiety osiągały nieco lepsze wyniki w edukacji niż mężczyźni. Związek między statusem społeczno-ekonomicznym ojców a osiągnięciami edukacyjnymi dziećmi nie różnił się istotnie statystycznie w przypadku ojców biologicznych i ojczymów. Badanie wykazało, że związek między statusem społeczno- ekonomicznym ojców za równo biologicznych jak i ojczymów z osiągnięciami edukacyjnymi dzieci nie rośnie, gdy zwiększa się długość trwania zamieszkiwania w jednym gospodarstwie
domowym. Współczynniki efektów interakcji były bliskie zeru i nie były istotne statystycznie. Odrzucono hipotezę H1a oraz H1b.
Regresja liniowa wykazała, że istnieje silny efekt główny częstotliwości kontaktów po rozwodzie na poziom wykształcenia dziecka i wynosi 0,543. Związek statusu społeczno-ekonomicznego ojca biologicznego z osiągnięciami edukacyjnymi dziecka był bliski zeru i był nieistotny statystycznie. Natomiast połączenie statusu społeczno-ekonomicznego ojca biologicznego z częstotliwością trwania
kontaktów po rozwodzie wykazało duży dodatni efekt.
Przyjęto hipotezę H2. Gdy ojciec biologiczny nie utrzymywał kontaktów z dzieckiem po rozwodzie to rola ojczyma zwiększała się. W przeciwnym wypadku rola ojczyma zmniejszała się. Pokazuje to wymienność ról ojca biologicznego i ojczyma. Kolejne analizy wykazały, że występuje silny efekt związku osiągnięć edukacyjnych z zaangażowaniem ojców w sprawy związane ze szkołą dziecka. Natomiast efekt interakcji statusu społeczno-ekonomicznego i zaangażowania ojców w sprawy związane ze szkołą pokazał, że im bardziej ojciec jest zaangażowany tym większy związek statusu społeczno-ekonomicznego z osiągnięciami edukacyjnymi dziecka i wzrasta z każdym stopniem na skali zaangażowania. Efekt ten dotyczy ojców biologicznych oraz ojczymów. Przyjęto hipotezę H3a oraz H3b.
Wnioski autorów: <Badania wykazały, że osiągnięcia edukacyjne korelują z innymi czynnikami w zależności od modelu rodziny. Ojciec biologiczny nieobecny: Związek statusu społeczno-ekonomicznego ojca biologicznego, gdy jest on nieobecny (brak kontaktu lub jego minimalna ilość) z osiągnięciami edukacyjnymi dziecka jest ograniczony do minimum. Wówczas status społeczno-ekonomiczny ojczyma ma znaczący wpływ na dziecko.
Regularny kontakt ojca biologicznego z dzieckiem: Status społeczno-ekonomiczny biologicznego ojca jest ważniejszym czynnikiem determinującym osiągnięcia edukacyjne niż w przypadku nieobecnego ojca. W rodzinach, w których ojciec biologiczny ma regularne kontakty z dzieckiem, status społeczno-ekonomiczny ojca jest bardziej istotny niż status społeczno-ekonomiczny ojczyma.
Zaangażowanie ojca w życie szkolne: Związek statusu społeczno-ekonomicznego ojca z osiągnięciami edukacyjnymi dziecka jest silniejszy. Dodatkowo interakcja zaangażowania i statusu społeczno-ekonomicznego wykazała, że im bardziej ojciec biologiczny był zaangażowany tym większy był wpływ
statusu społeczno-ekonomicznego na osiągnięcia edukacyjne dziecka.
Badanie wykazało, że w procesie transmisji pokrewieństwo biologiczne nie jest istotne. Ojczym potrafi przejąć obowiązki biologicznego ojca, gdy ten straci kontakt z dzieckiem. Jedna postać może stać się ważniejsza, gdy druga przestaje.>
ANALIZA WŁASNA BADANIA
<Badanie dotyczy bardzo określonej grupy osób. Obecnie mamy do czynienia ze zwiększającą się ilością rozwodów, rozstań, a zatem występuje wiele rodzajów modeli rodzin, co może różnicować związki z osiągnięciami edukacyjnymi dzieci. Dodatkowo w badaniu nie uwzględniono stylu wychowania oraz wartości, które stosuje ojciec biologiczny oraz ojczym, co mogłoby okazać się istotne dla osiągnięć edukacyjnych dzieci.
Proces edukacji trwa wiele lat i przez cały ten okres na dziecko oddziałuje wiele czynników, które mogą mieć potencjalnie wpływ na osiągnięcia edukacyjne. Dodatkowo ważną kwestią mogą się okazać cechy osobowościowe dziecka oraz jego rodziny, a także ewentualne zaburzenia rozwojowe.
Wyniki można generalizować jedynie na grupy osób podobnych kulturowo oraz wychowujących się w zbliżonym systemie edukacji.
Na końcu badania przeprowadzono obszerną dyskusję. Uwzględniono w niej ograniczenia oraz dodatkowe czynniki, które warto zastosować w przyszłych badaniach. Metodologia wydaje się być przeprowadzona prawidłowo, dołożono starań, aby wyniki były jak najbardziej wiarygodne, co pokazuje zbieranie danych z różnych źródeł. Autorzy w opracowaniu odnoszą się do literatury, co świadczy o tym, że ich wnioskowanie oparte jest na już przeprowadzonych badaniach, a także dotychczasowej wiedzy naukowej. W sposób jawny odwołują się do bibliografii. Wysoki wskaźnik impact factory czasopisma oznacza iż artykuł przeszedł wysoką selekcję, co świadczy o wysokiej merytoryczności opracowania.>
Wnioski dla praktyki: <Niniejsze badanie wydaje się być ważnym spojrzeniem na rolę ojczymów oraz biologicznych ojców. Wyniki mogą posłużyć w terapii rozwiedzionych rodzin pokazując jak ważną rolę
stanowią ojcowie za równo biologiczni jak i przybrani. Ważną kwestią dla takich osób jest fakt iż rola ojców biologicznych oraz ojczymów może być wymienna w kwestii osiągnięć edukacyjnych. Z badania mogą czerpać również psychologowie szkolni i nauczyciele, którzy zmagają się z niskimi
osiągnieciami edukacyjnymi uczniów. Jako osoby, które mają częsty kontakt z dzieckiem, mogą podpowiedzieć rodzicom kierunek, w jakim powinno rozwijać się zaangażowanie ojców.
Dodatkowo opracowanie stanowi bazę, dla kolejnych badań, w których powinno się uwzględnić różnorodność modeli rodzin, a także dodatkowe czynniki, które wpływają na osiągnięcia szkolne dziecka>
Opracowanie: <Studenci Uniwersytetu SWPS w Warszawie>
TERAPIA RODZIN - BADANIA 